درسی که مرحوم آقای بروجردی از فرجام تلخ مشروطه گرفت

 

یکی از عبرتها ودرسهایی که از فرجام تلخ مشروطه گرفته شد این بود که مرجع دوراندیشی همانند مرحوم آیت الله بروجردی که از شاگردان نزدیک مرحوم آخوندخراسانی سلسله جنبان حرکت مشروطه ایران-  ساکن در عراق - چنان به وسواسیت وحساسیت در ورود به مسایل سیاسی افتاد که درقضیه ملی شدن نفت از او حمایت آشکاری دیده نشد هرچند آنگونه که نقل شده است وی افرادی مانند مرحوم سیدمحمدبهبهانی از مخالفان دکترمصدق و..را درنامه هایی که به آنان نوشت از مخالفت با این مساله بازداشت .

استدلال مرحوم آقای بروجردی بسیارشنیدنی ودرس آموز است .ایشان گفته است:: «از آن موقع که دیدم مرحوم استاد آخوند - خراسانی- و مرحوم نائینی که آن همه زحمت در تاسیس و تداوم کار مشروطه متحمل شده بودند پس از شهادت حاج شیخ فضل‌الله و حوادث دیگر ملول و افسرده شده‌اند، حالت وسواسی برای من پیدا شده است که تا یک واقعه سیاسی پیش می‌آید از اقدام فوری حتی‌الامکان پرهیز می‌کنم مبادا کاری به زیان مسلمین انجام گیرد. خیلی‌ها به این وسواس و اضطراب من در امر سیاست ایراد می‌گیرند ولی من هم نمی‌توانم جز این رفتاری داشته باشم.»